Kripto para yatırımcılarının merakla beklediği dosyayı sunuyoruz. Kripto borsası FTX neden çöktü sorusunu açıklıyoruz.
Dünyanın en büyük kripto para borsalarından Binance’ın CEO’su CZ olarak bilinen Changpeng Zhao’nun 6 Kasım akşam saatlerinde attığı tweetle, Binance’ın elinde bulunan yaklaşık değeri 2,1 milyar dolar olan FTT ve BUSD varlıklarını satma kararı aldıklarının ardından başladı.
CZ’nin tweet attığı zaman diliminde 21,40 Dolar seviyesinde bulunan FTT token fiyatı anlık yüzde 93 değer kaybıyla 1,86 Usd’den işlem görüyor.
Her ne kadar Binance ellerindeki varlıkları piyasaya zarar vermeden yapmaya karar verse de piyasada yaşanan korku FTT token ile kripto para piyasasını kırmızıya boyadı.
FTX neden çöktü, Terra ile benzerlikler
Kripto para borsası FTX likidite sorunları ile uğraşırken, piyasa devlerinden yardım istemeye karar verdi. Binance ve Coinbase borası ile görüşmeler yürüten FTX kurtarılmayı bekliyor.
FTX ve Terra ekosistemi arasında benzerlikler bulunsa da her ikisinin çöküşü piyasada rakipleri tarafından yapılmış kasıtlı hamle gibi gösteriliyor. Olaylar bundan daha ötesinde.
Sorun FTX’in likidite sıkışıklığı
FTX borsasının CEO’su Sam Bankman Fried aynı zamanda Alameda yatırım şirketinin ve Robinhood’un %7,6 hissesinin sahibi. FTT çöküşünden sonra Robinhood hisseleri de %19 değer kaybetti.
Alameda şirketinin destekçisi olduğu Solana coin (SOL) %62 değer kaybederek, 13,40 dolara kadar geriledi.
Binance tarafından yapılan en son açıklamada şu ifade kullanıldı.
Umudumuz, FTX müşterilerine likidite sağlamada destek olabilmekti, ancak sorunlar bizim kontrolümüz veya yardım etme yeteneğimiz dışında.
Borsalarda bulunan kripto hisseleri de sert düşüş yaşadı.
Coindesk’in Alameda şirket incelemesine göre Alameda şirketinin bilançosunda bulunan FTT tokeni rahatsızlık yarattı. Sam Bankman Fried kripto alanında iki şirkete sahipken, sahip olduğu şirketlerinden birinde çıkarılan tokenlar diğer şirkette teminat olarak kullanılarak, borç verilmiş ve yatırım yapılmış durumda.
Yatırım platformu Swan Bitcoin’in CEO’su Cory Klippsten, “Alameda işindeki net öz sermayenin çoğunluğunun aslında FTX’in kendi merkezi olarak kontrol edilen ve havadan basılmış tokeni olduğunu görmek büyüleyici” dedi.
Coindesk, Alameda raporundan
Alameda şirketinin 30 Haziran itibariyle diğer varlıkları arasında 1,155 milyar dolar değerinde Solana token bulunuyor. Alameda şirketi Solana ekosisteminin en büyük ve ilk yatırımcıları arasında gösteriliyor. Diğer tokenler arasında Serum (SRM-Bankman Fried’in sahip olduğu diğer token) da bulunuyor. İşte bu yüzden FTT ile ile birlikte Sol ve SRM en fazla değer kaybedenler arasında.
Alameda FTT tokenleri teminat göstererek borç veriyor
Kardeş şirketi FTX borsasının bastığı FTT tokenleri teminat göstererek borç veren Alameda, kripto paraların çıkış felsefesine karşı hareket ediyor.
Alameda web sitesine ulaşılamıyor.
2008 bankacılık krizi sonrasında olgunlaşan Bitcoin ve kripto para felsefesi, mevcut finansal sistemin karşılıksız para basma, enflasyon ve merkezi yapısını protesto eder.
Karşılıksız para basılarak piyasada balon yaratılır. Para bolluğu ile enflasyon ve krizler bir paradoks halinde finansal sistemin çıkmazını oluşturur.
Olayı örneklendirirsek, FTX borsasının havadan bastığı tokenler, kardeş şirket Alameda’ya veriliyor. Onlar da ellerinde bulun FTT tokenleri teminat olarak kullanarak (Milyar dolar düşünelim), borç almak isteyenlere karşılığında Usdt ya da diğer kripto paralarla borç veriyor. Borcun ödenip ödenmemesinden bağımsız olarak hayali bir para basma ve kredi verme işlemi ilk göze çarpan oluyor.
FTX’de 6 milyar dolarlık açık
Son gelen haberlere göre FTX borsasında 8 milyar dolar değerinde likidite sorunu bulunuyor. Yatırımcıların ve tüccarların kripto paralarını tutmakla yükümlü olan FTX’in yaşadığı likidite sorunu, kullanıcıların sermayeleri ile kaldıraçlı işlemler, geri ödenmeyen krediler (Alameda şirketi aracılığı ile) kaynaklı olduğu tahmin ediliyor. FTX neden çöktü sorusunun cevabı burada yatıyor.
Terra (Luna) benzerliği
Kripto kışı yaşamamızı ve bunu sert geçirmemize sebep olan en büyük hadiselerden olan Luna‘nın çöküşü ile piyasalar çok değer kaybetti.
Terra ekosistemi stabil coin çıkartınca, teminat olarak Luna, Btc ve Avax tuttuğunu açıklamıştı. Değişken bir varlığın teminat olarak gösterilerek stabil bir coin çıkartmak “matematik bilimi”ne ters bir hareket.
Bunu ilk başta kripto yatırımcıları anlamasa da, deneyimlemek pahalıya mal oldu. Stabil coini olan USTC’nin değerini (1 dolar sabitliği) korumaya çalışırken, ellerinde bulunan Luna, BTC ve Avax satışlarını yaparak piyasaların sert gerilemesine yol açtılar.
Kripto para yatırımcısı ne yapmalı
Yatırım yapılan piyasanın ruhuna uygun olarak sermayeleri kripto para borsaları ve şirketlerinde tutmamak gerekiyor.
Bankadaki, borsadaki para sizin değil, cüzdanınızdaki para sizin.
İşin felsefesine uygun olarak, paranızı cüzdanınızda tutun, sadece alım satım yapacağınız zaman merkeziyetsiz ya da merkezi borsaları kullanabilirsiniz.