Borsa yatırımcıları tarafından sıkça duyulan bedelsiz sermaye artırımına geçmeden önce şirketlerin neden sermaye artırımına ihtiyaç duyduğunu anlamak gerekiyor.
İster anonim ister limited olsun, şirketler ek kaynak ihtiyaçları için sermaye artırımına ihtiyaç duyarlar. Canlı birer organizma gibi hareket eden şirketler, dönüşümlerine devam ederken, bazı dönemlerde ek sermaye ihtiyaçları doğduğunda bedelli ve bedelsiz sermaye artırımından birini tercih etmek zorunda kalırlar.
Şirketlerin sermaye artırımında bedelsiz tercihi şu şekilde olabilir.
- Şirket sermayesine ortaklar destekte bulunabilir.
- Ortaklar şirket karlarından pay almayıp doğrudan sermayeye ekleyebilir.
- Yeni kişi ya da kişiler şirkete ortak olarak dahil edilebilir.
- Şirketin borçları sermayeye dönüştürülebilir.
Sermaye artırımında bu yöntemlerden biri tercih edilebilirken, bedelli sermaye artırımına da değinnmek gerekiyor.
Bedelli sermaye artırımı nedir
Borsada bulunan şirketler halka açık şirketler sınıfında değerlendirilirken, hisse senedi fiyatları ile şirket değeerlemeleri oluşur. Sermaye ihtiyacı doğan şirketler halka açık olan paylarını artırarak sermaye kaynağı ihtiyacını karşılayabilirler.
Örnekle açıklarsak, şirketin %20’si halka açıkken, burada halka açık oranını artırarak yeni kaynak elde edinilebilir. Artırılacak paylardan ilk hisse senedi alma hakkına şirket ortakları sahiptir. Eğer mevcut hisse sahipleri çıkarılan payları almak istemezlerse, üretilen yeni paylar piyasada alıcı bulmak için satışa sunulur.
Şirketler bu yöntemle dışarıdan sermaye girişi sağlamış olurlar.
Bedelsiz sermaye artırımı nedir
Bedelli sermaye artırımından farklı olarak, burada dışarıdan bir fon girişine ihtiyaç duyulmaz.
Şirketlerde hisse sahipleri yani ortakların ekstra bir sermaye getirmeden, dışarıdan sermaye girişi olmadan yapılan işleme denir. Şirketin kendi içinden yedekler, iştirak, duran varlık satış karları ve emisyon primi gibi iç kaynakları kullanılarak yapılan sermaye artırımına bedelsiz sermaye artırımı adı verilir.
Böyle bir durumda ortakların ek bir sermaye koyması gerekmez. Şirket payların sayısını artırarak, ortaklarının hisse senedi paylarını artırır. %100 bedelsize giden şirkette 100 lotunuz varsa bu 200’e yükselir.
Neden bedelsiz sermaye artırımı
Birinci nedenimiz; enflasyon karşısında şirket sermayesinin erimemesi için tercih edilmesidir. Bedelsiz sermaye artırımının, şirkete en büyük avantajı vergi konusudur.
- Şirketin hisse sayısı artmış olur, böylelikle piyasadaki şirketin olumlu imajı yükselir.
- Şirketin borsadaki hisselerin likiditesi artmış olur.
- Sermayenin pasif kalemleri aktif hale getirilir.
- Ortaklara karşılıksız olarak yeni hisseler kazanmış olur ve bunun için bir bedel ödemezler.
Şirketin yeni oluşacak hisse değeri ise şu şekilde hesaplanır. Eski Hisse Fiyatı / (1+Bedelsiz sermaye artırımı oranı) formülü ile yeni hisse fiyatı bulunur.